بخش نخست گفت‌وگوی اختصاصی
ایرنا با رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک؛
فروغی: کتاب‌های انتخابی برای گرنت در
فلوشیپ باید در سطح جهانی باشد
تهران-
ایرنا- رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه
فقط کتاب‌های منتخب گروه داوری می‌توانستند از گرنت استفاده کنند، افزود: این در
حالی است که کتاب‌هایی که برای داوری برای ارائه در فلوشیپ نشر تهران ارائه شد،
آثاری بودند که درجه یک را در سطح جهانی نداشت.
به
گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، برگزاری نخستین فلوشیپ(نشریاری) در سی‌وششمین
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت ۱۴۰۴ اقدامی بود که می‌توانست با نقاط ضعف و قوت همراه
باشد. پنج ماه بعد از برگزاری این رویداد ادبی هنوز مورد بررسی و ارزیابی قرار
نگرفته است. این فقدان موجب شکل‌گیری نگرانی میان فعالان حوزه نشر بین‌الملل شد،
زیرا در نبود ارزیابی دقیق دوره قبل و توقف فلوشیپ از یک دوره نمایشگاه کتاب تا
دوره دیگر می‌تواند موجب تکرار مشکلات شود. در حالی که این رویداد بین‌المللی
نشانه‌ای از نشر ایران در میان فعالان دیگر کشورها است.
انجمن
فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان یکی از گروه‌هایی بود که در برگزاری نخستین
فلوشیپ نشر تهران نقش داشت. این انجمن مسئولیت دعوت از ناشران داخلی و کارگزاری‌های
ادبی و تسهیل برگزاری جلسات فلوشیپ را برعهده داشت. در ادامه نخستین بخش گفت‌وگوی
خبرنگار ایرنا با فتح‌الله فروغی رئیس هیات مدیره این انجمن فرهنگی نوشته شده است تا به شفاف‌شدن روند
برگزاری این رویداد کمک کند. این مصاحبه در دو بخش تنظیم شده است.
فتح‌الله
فروغی رئیس هیات مدیره این انجمن فرهنگی
هر
اقدامی در آغاز با چالش‌هایی همراه است
نخستین
فلوشیپ نشر تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا توانستید به اهدافی که قبل از
برگزاری فلوشیپ در نظر داشتید نزدیک شوید؟
به
نظر من بررسی این موضوع و پاسخ آن، به تعریف انتظارات ما از فلوشیپ برمی‌گردد.
باید بررسی کرد که ما چه انتظاراتی از فلوشیپ داشتیم و بر اساس آن انتظارات،
دستاوردی حاصل شد یا نه.
در
مجموع ارزیابی من به دلیل حضور ناشران و کارگزاری‌های ادبی بیرون از ایران و
همچنین حضور ناشران و کارگزارن ادبی داخلی برای شرکت در فلوشیپ مثبت است
همین‌جا
به طور شفاف بیان می‌کنم که بحث درباره گرنت(طرح گرنت به منظور حمایت از ترجمه و
انتشار کتاب ایرانی در بازارهای جهانی راه‌اندازی شده است) و مسائل مرتبط با آن به
دفتر مربوطه بازمی‌گردد و من به نمایندگی از انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان
مسئولیت مدیریت برنامه‌های ناشران داخلی را داشتم، اما با فرآیند برگزاری فلوشیپ
مرتبط بودم و شاید اطلاعات من بتواند به شفاف‌تر شدن روند کار کمک کند.
یادمان
باشد اکه اولین حرکت و آغازگر این مساله در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب
تهران در سال ۱۴۰۴ اتفاق افتاد؛
البته به‌جز آن پیش‌فلوشیپی که در نمایشگاه سال گذشته برگزار شد، رویدادی که
دستاوردی نداشت و مقدمه‌ای برای برگزاری فلوشیپ در نمایشگاه کتاب امسال بود.
طبیعی
به نظر می‌رسد و خارج از شمول عقلی نیست که اگر اعلام کنیم، هر اقدامی در آغاز
ممکن است با چالش‌ها و سختی‌هایی همراه باشد و ممکن است به درصدی از اهداف، دسترسی
حاصل نشود؛ اما ارزیابی من در کل برنامه‌ها و در فرایند کار مثبت است، زیرا پیش از
این تجربه برگزاری فلوشیپ نداشتیم و حتما همکاری نهادهای موثر در این حوزه می‌تواند
به بهتر شدن آن کمک کند.
در
مورد کشور ترکیه می‌دانم که فلوشیپ مشهوری است و مراجعه‌کنندگان متعددی دارد، آن‌ها
هم در آغازین دوره‌ها به تعداد اندک و با محدودیت‌های متنوع کار را شروع کردند،
اما در سال‌های بعدی افزایش تجربه و توان داشتند. برگزاری این فلوشیپ برای ما هم
حرکت آغازین بود و می‌تواند کاستی‌هایی داشته باشد. در مجموع ارزیابی من به دلیل
حضور ناشران و کارگزاری‌های ادبی بیرون از ایران و همچنین حضور ناشران و کارگزارن
ادبی داخلی برای شرکت در فلوشیپ مثبت است.
در
روزهای آغازین این فلوشیپ نمی‌توان از آن انتظار بیش از حد داشت
چه
تعداد از ناشران و کارگزاری‌های ادبی از داخل و خارج را برای شرکت در این فلوشیپ
دعوت کردید و چه تعداد در آن شرکت کردند؟
با
توجه به شرایطی در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگ دچار آن هستیم، نمی‌توان انتظار
داشت کارگزاران درجه یک کشورهای مختلف در نخستین فلوشیپ نشر تهران حضور داشته
باشند؛ آن هم در فلوشیپی که پیش از این، هیچ جایی نامی از آن برده نشده، معرفی
نشده است و سابقه‌ای ندارد. همه فلوشیپ‌هایی که به موفقیت رسیدند در گام اول
انتظار نداشتند که همه ناشران و کارگزاران ادبی در آن حضور داشته باشند؛ پس در
روزهای آغازین این فلوشیپ هم مانند دیگر فلوشیپ‌ها نمی‌توان از آن انتظار بیش از
حد داشت.
من
معتقدم، آن تعداد از ناشران بین‌المللی و آژانس‌های ادبی که در این رویداد حضور
پیدا کردند، تعداد قابل قبولی بودند و از نظر گستره جغرافیایی هم قابل قبول بودند؛
اما سال‌های بعد که فلوشیپ کتاب تهران در سطح جهان معرفی شد و مشتری پیدا کرد، این
رویداد می‌تواند شرایط بهتری را برای خود رقم بزند.
به
نظر شما فلوشیپ نشر تهران، چند سال دیگر می‌تواند به این جایگاه برسد؟
این
بستگی به جدیت و کوشش نهادهای سیاست‌گذار، مسائل بین‌المللی و حرکت‌های قابل قبول
بازار جهانی از طرف ناشران و کارگزاری‌های ادبی ایران دارد؛ یعنی دو سویه است.
برای
حضور کارگزاران ادبی در فلوشیپ، هیچ گونه محدودیتی قائل نشدیم
چرا
تعدادی از ناشران و کارگزاران ادبی با تجربه ایرانی در این رویداد حضور نداشتند؟
اطلاع
رسانی ما از طریق مراجع مختلف بود. در انتخاب، برای حضور کارگزاران ادبی در
فلوشیپ، هیچ گونه محدودیتی قائل نشدیم و به نظر من، بازار جهانی را باید کارگزاران
ادبی پیش ببرند. بنابراین در انتخاب ما اولویت بر کارگزاران ادبی بدون هیچ محدودیت
و بر اساس ثبت نام بود. یعنی هر کارگزار ادبی که اعلام آمادگی و در سایت ثبت‌نام
کرد، پذیرفته و دعوت شد. اگر کارگزارانی نبودند و این فلوشیپ افتخار نداشت که با
حضور آن‌ها برگزار شود، کوتاهی از ناحیه خودشان بوده که یا باور یا علاقه به شرکت
در این رویداد نداشتند.
اگر
کارگزارانی نبودند و این فلوشیپ افتخار نداشت که با حضور آن‌ها برگزار شود، کوتاهی
از ناحیه خودشان بوده که یا باور یا علاقه به شرکت در این رویداد نداشتند
اما
درباره ناشران بین‌المللی، طبیعی است هر فعالیتی محدودیت‌هایی دارد و ما نمی‌توانستیم
بگوییم همه ناشرانی که ثبت نام کردند، باید در فلوشیپ حضور داشته باشند. ظرفیت
فلوشیپ حدود ۳۰ نفر بود. در لیست‌هایی
شاخص‌های شرکت در این رویداد ادبی اعلام شده بود. شرکت‌کنندگان باید آن‌ها را پُر
و ارائه می‌کردند، بعد از این بود که گروه بررسی تشکیل دادیم و افراد با اولویت
بیشتر انتخاب شدند.
برای
ورود به هر رویدادی که محدودیت ورود داشته باشد، افراد باید بتوانند امتیاز بالایی
را برای حضور در آن کسب کنند. یکی از مسائل مهم برای ما این بود که ناشر درخواست‌کننده
برای شرکت در فلوشیپ، تجربیاتی از بازار بیرون داشته باشند، حداقل الفبای کار را
بشناسد و آثاری را که قابل قبول جهانی باشد در رزومه کاری خود داشته باشد. افرادی
که این خصوصیات را نداشتند، به عنوان گروه رزرو انتخاب شدند، افرادی که در فلوشیپ
شرکت کردند همه دارای بایستگی لازم برای ورود به این رویداد ادبی بودند.
حدود
۵۰ کتاب مشمول
طرح گرنت شد
چه
تعدا کپی رایت(حق نشر) دراین دوره تبادل شد؟
از
اینکه تا امروز(آبان ۱۴۰۴) چه
تعداد رایت تبادل شده است، اطلاع ندارم و این مساله در حوزه من نیست و باید از
دفتر گرنت سوال کنید.
توافق
انجمن با دفتر گرنت در این بود که هر کتابی که در گروه داوری انتخاب شود، باید
مشمول دریافت هزینه‌های حمایتی گرنت شود
قرار
با دفتر گرنت این بود که آثاری را که افراد شرکت‌کننده به این دفتر می‌فرستند،
برای داوری در فلوشیپ بررسی کنند. هر ناشر می‌توانست پنج عنوان کتاب کودک و سه
عنوان کتاب نوجوان را انتخاب کند و بفرستد. گروه داوری ترکیبی از نهادهای مربوط به
تولید کتاب‌های حوزه کودک بودند، یعنی انجمن‌ها و نهادهایی که در تولید و ارزیابی
کتاب کودک تخصص دارند، آثار را بررسی کردند، به آن‌ها امتیاز دادند و کتاب‌های
ناشران با بالاترین امتیازها برای استفاده از گرنت انتخاب شدند.
حدود
۵۰ عنوان کتاب انتخاب شد، توافق انجمن با
دفتر گرنت در این بود که هر کتابی که در گروه داوری انتخاب شود، باید مشمول دریافت
هزینه‌های حمایتی گرنت شود و برای این مهم قول داده شد. این کتاب‌ها در فلوشیپ در
جایگاه خاصی قرار گرفتند و همه شرکت‌کنندگان می‌توانستند آن کتاب‌ها را ببینند و
بررسی کنند.
ناشران
ایرانی و خارجی بعد از امضای پیش‌قراردادها باید به این راه ادامه می‌دادند، اما
اینکه تا چه اندازه پیش رفتند، به خودشان بازمی‌گردد، دفتر گرنت می‌تواند اطلاعات
بیشتر را اعلام کند؛ مسئولیت آن بخش با من نبود.
فقط
کتاب‌های منتخب گروه داوری می‌توانستند از گرنت استفاده کنند
انتخاب
کتاب برای تخصیص گرنت برای همه ناشران یکسان بود؟
کسی
می‌توانست محصولش را برای ارزیابی بفرستد که در فلوشیپ ثبت نام کرده و با حضور او
موافقت شده باشد. در گام دوم کتاب‌های انتخاب شده او را مورد بررسی قرار دادیم و
در گام سوم ناشر و آژانس ادبی که در فلوشیپ شرکت داشت، می‌توانست علاوه بر کتاب‌هایی
که گروه داوری انتخاب کردند، کتاب‌های خودش را هم معرفی کند. یعنی آثاری که از طرف
انجمن انتخاب شده بود مشمول حمایت می‌شد و کتاب‌ها و آثاری که خود ناشر بدون
فرآیند بررسی و انتخاب ارائه می‌کرد مشمول طرح حمایت گرنت نمی‌شد.
ناشران
و آژانس‌های ادبی پیش از برگزاری فلوشیپ درباره تخصیص گرنت به کتاب‌های انتخاب
شده، اطلاع داشتند؟
بله،
خیلی روشن بود که فقط کتاب‌هایی که توسط گروه داوری انتخاب شدند، می‌توانند از
گرنت استفاده کنند. ممکن است تعدادی از ناشرانی که در فلوشیپ شرکت کردند، کتاب‌هایی
غیر از آثار منتخب هیات داوران معرفی کرده و خریدار پیدا کرده باشد.
آثار
ارائه شده در فلوشیپ، درجه یک را در سطح جهانی نداشتند
به
نظر شما، ناشر خارجی حاضر می‌شود کتابی را که به آن گرنت تعلق نگرفته است، ترجمه و
منتشر کند؟
باید
به یاد داشته باشیم که گرنت و مشابه‌های آن جنبه حمایتی دارند و نه اساسی. اصل بر
این است که آثار تولید شده برای بازار هدف مناسب باشند، یعنی آن اثر بتواند در
بازار هدف فروخته شود. ناشر ایرانی، اروپایی و آسیایی این طور فکر می‌کند که این
اثر در بازار خودش مخاطب لازم را دارد یا نه، زیرا می‌خواهد روی آن سرمایه‌گذاری
کند. روند فعالیت بر این اساس است که ناشران خارجی کتابی را انتخاب و بعد از طرح
حمایت استفاده می‌کنند. بحث اساسی انتخاب خودش است و نه حمایت!
من
به عنوان ناشر باید بررسی کنم که مخاطبِ بازار، کتاب را می‌خرد یا نه و وقتی تصمیم‌سازی
کردم اگر کتاب مورد حمایت بود بهتر است و اگر حمایتی نداشت، نباید در کار من خدشه‌ای
وارد شود
من
به عنوان ناشر باید بررسی کنم که مخاطبِ بازار، کتاب را می‌خرد یا نه و وقتی تصمیم‌سازی
کردم اگر کتاب مورد حمایت بود بهتر است و اگر حمایتی نداشت، نباید در کار من خدشه‌ای
وارد شود. در غیر این صورت این اتفاق می‌افتد که فقط حق نشر آثاری که گرنت دارند
باید تبادل شود در حالی که این تصمیم برای تولیدکننده و خریدار خطرناک است.
در
جمع‌بندی باید تاکید کنم، اثر باید خودش در بازار هدف کارکرد و حرفی برای گفتن از
نظر محتوا، فیزیک و ساختار داشته باشد و اگر نداشته باشد مانند چاهی است که آب
ندارد و در آن آب بریزند.
واقعیت
این است که کتاب‌هایی که برای داوری برای ارائه در فلوشیپ نشر تهران ارائه شد،
آثاری بودند که درجه یک را در سطح جهانی نداشتند. من نمی‌گویم که آثار ما ضعیف
است. فرق می‌کند آثاری داشته باشید که در منطقه به فروش برسد یا بتوانید آن‌ها را
در خاورمیانه بفروشید، اینها بازارهای متفاوتی دارند.
دفتر
گرنت کوتاهی نکرده است
شما
تجربه فروش حق نشر بدون گرنت را دارید؟
بله
در انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان این تجربه را داشتیم، ناشرانی بودند که گرنت
نگرفتند اما ناشران بیرونی برای ترجمه و انتشار کتابشان قرارداد بستند. همچنان که
ممکن است ناشران ایرانی گرنت نگیرند، اما کتاب را با رعایت حقوق نشر ترجمه و منتشر
کرده باشد.
اینکه
بعد از فلوشیپ چه اتفاق‌هایی افتاده به ناشر خریدار، ناشر فروشنده و دفتر گرنت
بستگی دارد و مسئولیت آن مربوط به انجمن نیست
آیا
اطلاع دارید در فلوشیپ از تمام ظرفیت گرنت استفاده شد یا بخشی از آن باقی ماند؟
من
نمی‌دانم چه بودجه‌ای برای این کار اختصاص داده شده بود و دفتر گرنت باید پاسخگو
باشد، اما کتاب‌هایی که ارائه شد به تعدادی بود که اگر گرنت به آن تعلق بگیرد،
بتواند از کل بودجه استفاده کند. فرایند تعلق گرفتن مبلغ گرنت در اختیار داوری
دفتر گرنت بوده ممکن است به کتابی به دلایلی بیشتر یا کمتر تعلق بگیرد.
کتاب‌هایی
که برای گرنت انتخاب شده بودند و در فلوشیپ تبادل شدند، الان بودجه گرنت را دریافت
کردند؟
دوباره
تکرار می‌کنم، این فرایندی است که به انجمن فرهنگی ناشران کودک بر نمی‌گردد و به
گرنت و دو ناشری که این تبادل را انجام داده اند مربوط است.
شما
رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان و یکی از بازوهای برگزاری
فلوشیپ نشر تهران هستید، خبر ندارید؟
این
بحث مربوط به دفتر گرنت است و وظیفه انجمن در حوزه ناشران داخلی در چند موضوع بود.
یکی اینکه اطلاع‌رسانی کنیم؛ ثبت‌نام را انجام بدهیم و ناشران را بر اساس شاخص‌های
مورد نظر فلوشیپ، اولویت‌بندی کنیم.
اینکه
بعد از فلوشیپ چه اتفاق‌هایی افتاده به ناشر خریدار، ناشر فروشنده و دفتر گرنت
بستگی دارد و مسئولیت آن مربوط به انجمن نیست.
بله
مسئولیتش بر عهده انجمن نیست، اما شما رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب
کودک و نوجوان هستید و باید از حال روز ناشرانی که در این فلوشیپ شرکت کردند خبر
داشته باشید.
بله،
من فکر می‌کنم که در اساس اگر ناشران خارجی اعلام آمادگی را درباره پیش‌قرارداد
جلو برده باشند، دفتر گرنت کوتاهی نکرده، مگر مانعی در راه ارتباط بین خریدار و
فروشنده بوده باشد.
اگر
انجمن ناشران کودک شایسته نیست، کجا مناسب است؟
قبل
و بعد از برگزاری فلوشیپ روی این مساله که چرا انجمن ناشران کودک به عنوان بازوی
اجرایی انتخاب شد، بحث‌هایی وجود دارد. این در حالی است که انجمن ناشران کودک و
نوجوان حضور بین‌المللی پررنگی نداشته است، پس چرا انتخاب شد؟
انجمن
تسهیل‌گر است و خودش در فلوشیپ شرکت نکرد، مگر انجمن می‌خواهد کتاب بفروشد یا بخرد
که لازم به سابقه بین‌المللی باشد
متاسفانه
در جامعه با مشکلی از این جنس روبه‌رو هستیم که می‌گوییم «این» را نمی‌خواهیم، اما
وقتی سوال می‌شود که چه می‌خواهید؟ می‌گویند که نمی‌دانیم ما این را نمی‌خواهیم.
در مورد سوال شما این اتفاق افتاده است. از شما می‌پرسم اگر نهادی مانند انجمن
ناشران کتاب کودک و نوجوان با ۳۰
سال سابقه با تولید ۶۰
تا ۷۰ درصد کتاب‌های این حوزه و برگزیده شدن
در جشنواره‌های مختلف دراین حوزه وارد نشود، کجا شایستگی بیشتر دارد؟
آن‌هایی
که این سوال را می‌پرسند درباره بُعد فعالیت بین‌المللی انجمن سوال دارند، شما فقط
در داخل سابقه کار دارید؟
انجمن
تسهیل‌گر است و خودش در فلوشیپ شرکت نکرد، مگر انجمن می‌خواهد کتاب بفروشد یا بخرد
که لازم به سابقه بین‌المللی باشد؟ انجمن تسهیل‌گر است برای اینکه تعدادی ناشر
داخلی و خارجی کنار هم بنشینند، در این دوره فعالیت کرد. خود انجمن نقش دیگری
ندارد؛ اگر ناشر یا کارگزار نیامده است چه کار باید کرد؟
ناشران
خارجی را هم انجمن به فلوشیپ دعوت کرد؟
خارجی‌ها
از نظر حمایت زیر نظر دفتر گرنت بودند، اما در شورای سیاستگذاری فلوشیپ درباره
این موضوع صحبت شد و انجمن یکی از اعضای شورای سیاستگذاری بود.
ظرفیت
کتاب کودک ایران بیشتر قابل ارائه است یا حوزه‌های دیگر؟
یعنی
ناشران خارجی را دفتر مجامع، تشکلها
و فعالیت‌های فرهنگی، معاونت فرهنگی وانجمن دعوت کرد یا آژانس ادبی «اینتروتما»؟
شورای
سیاستگذاری فلوشیپ داشتیم و انجمن هم یکی از اعضای شورای سیاستگذاری فلوشیپ بود.
این
سوال هم شده که چرا کتاب کودک، این سوال برای من قابل تامل بود این سوال شبهه‌داری
است. اگر شما بخواهید در یک مسابقه شرکت کنید، در مسابقه‌ای شرکت می‌کنید که توان
شما در آنجا بیشتر باشد. اگر بخواهیم در فلوشیپ شرکت کنیم ظرفیت کتاب کودک ایران
بیشتر قابل ارائه است یا حوزه‌های دیگر؟ این سوال روشنی است. یعنی واقعا الان حوزه
کتاب آموزشی، دانشگاهی یا عمومی در مقابل کتاب کودک کدامیک از این حوزه‌ها ظرفیت
بیشتری دارد؟
چرا
می‌پرسید کدام «یک» از اینها؟ چرا همه با هم نه؟
مگر
می‌شود همه با هم در فلوشیپ باشند؟
همه
فلوشیپ‌ها اینگونه برگزار می‌شوند.
دوران
اولشان؟
دوران
اول ترکیه و شارجه به بخش خاصی تخصیص داده شده بود؟
این
روند گام به گام است. چرا ما را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنید؟
در
ابتدای صحبت‌هایم گفتم که این گام اول است و می‌خواهیم شروع کنیم، شما وقتی می‌خواهید
در المپیک شرکت کنید همه رشته‌ها می‌روید؟
غیر
از تصویرگری و کتاب کودک کمتر به حوزه‌های دیگر پرداخته شده است
این
قیاس شما درست نیست! نخستین فلوشیپ کشورهایی که از نظر فعالیت نشر به ایران شبیه‌اند
به شکل اختصاصی به حوزه خاصی محدود شده بود؟
آن‌ها
به ظرفیت خودشان نگاه و آن را بررسی کردند؛ ما در کشور خودمان چقدر ظرفیت داشتیم و
چقدر بودجه برای فلوشیپ درنظر گرفته شده است؟ سوال را از این جنبه می‌پرسم و ما به
دیگر کشورها کاری نداریم. شما به من بگویید از حوزه‌های مختلف کتاب در ایران
درباره کدام کتاب‌ها در بازار جهانی صحبت می‌کنند؟ غیر از تصویرگری و کتاب کودک
کمتر به حوزه‌های دیگر پرداخته شده است و ما باید از این ظرفیت استفاده می‌کردیم.
من وقتی این دیدگاه را در شورای سیاستگذاری فلوشیپ مطرح کردم، شورا قانع شد که
ظرفیت متن و تصویرگری کتاب کودک برای بازارهای بیرونی بیشتر از حوزه‌های دیگر قابل
قبول است.
در
گام اول با توجه به ظرفیت و منابعی که داریم، بهتر است از حوزه کودک شروع کنیم و
قطعا در دوره‌های بعدی حوزه‌های دیگر هم وارد فعالیت فلوشیپ می‌شوند و این روشن
است. پس منتقدان این مساله باید به این نکته توجه داشته باشند که کشورهای مختلف با
توجه به ظرفیتی که دارند، در آن حوزه فعال می‌شوند و بعد ظرفیت خود را افزایش می‌دهند.
شروع در حوزه کتاب کودک برای فلوشیپ شروع خوب و موفقیت‌آمیزی بود.
ممکن
است شما و دوستان قانع شده باشید یا قانع نشده باشید.
ادامه
این گفت‌وگو در بخش دوم منتشر خواهدشد.