چهارمين برنامه‌ي نشر ـ ناشر ـ تجربه با موضوع (ماركتينگ در نشر) با حضور رضا نيكنام؛ مدير نشر ويدا و برزو سريزدي؛ كارشناس ـ مجري اين برنامه از صفحه‌ اينستاگرام انجمن فرهنگي ناشران كتاب كودك و نوجوان به نشاني anjomanketabeKodak برگزار شد.

رضا نيكنام، مدير نشر ويدا در نشست (ماركتينگ در نشر) با اشاره آغاز فعاليت‌هاي خود از سال 1372، گفت: پس از اينكه فعاليت‌هاي خود را در حوزه نشر آغاز كردم، بيشتر در حوزه برگزاري نمايشگاه فعاليت داشتم كه شامل نمايشگاه‌هاي كتاب تخصصي كودك و نوجوان در 30 استان و نمايشگاه كتاب در پارك‌هاي تهران بود.

وي افزود: برگزاري اين نمايشگاه‌ها من را با دنياي كتاب‌هاي كودك و نوجوان بيشتر آشنا كرد، زيرا با مخاطبان و ناشران به صورت مستقيم ارتباط داشتم.

نيكنام در ادامه با بيان اينكه يكي از بزرگترين نقطه ضعف‌هاي صنعت نشر، كوچك بودن آن است، عنوان كرد: پول هوشمند، ‌يعني پولي كه زايش داشته باشد در اين صنعت كم است، به عنوان مثال دومين سالي كه نمايشگاه كتاب در شهر آفتاب برگزار شد، مدير اجرايي نمايشگاه گفت كه نمايشگاه در آن دوره 125 ميليارد تومان فروش داشته است كه مبلغ بسيار كمي است.

وي تاكيد كرد: اين موضوع نقطه ضعف‌هاي زيادي ايجاد مي‌كند، وقتي گردش سرمايه كم است،‌ راي شما در قسمت‌هاي اجرايي دولتي كم‌برنده است و نمي‌توانيد مصوبه‌اي كه به نفع صنعت نشر را دنبال كنيد يا امتيازي بگيرد.

نيكنام با بيان اينكه وقتي حجم پول در اين صنعت كم است، كمتر ناشري جرات مي‌كند تيم‌ حرفه‌اي بازاريابي و بازارسنجي استخدام كند، گفت: اغلب ناشران، تيري درتاريكي شليك مي‌كنند و اميدوارند كه اين تير به هدف بخورد.

نيكنام، با اشاره به لزوم سنجش زواياي مختلف كار نشر، گفت: تعداد ناشراني كه تيم بازاريابي، روابط عمومي و بازارسنجي دارند به تعداد انگشتان يك دست هم نمي‌رسد و بيشتر در حوزه كمك آموزشي و آموزشي است و اغلب به صورت سنتي فعاليت دارند.

وي افزود: بايد به تاريخچه زندگي افراد شناخته شده در جهان و موفقيت برندهاي مختلف نگاه داشته باشيم و يك چشم‌انداز بلند داشته باشيم، آن‌ها در اولين قدم شركت خود را سهامي مي‌كنند و ديگران را شريك مي‌كنند و به تنهايي كار نمي‌كنند.

نيكنام با بيان اينكه زنده بودن برند براي مجموعه‌هاي موفق مهم است، ادامه داد: اين موضوع در حالي است كه كارها و برندها به فرد قائل نيست و به ساختار و ذات اهميت مي‌دهند.

وي يادآور شد: شناسايي نقاط قوت و ضعف بازار نخستين گامي است كه هر ناشري بايد به آن دقت كند، از انتخاب ترجمه عنوان كتاب تا ديگر بخش‌ها و حتي به زمان عرضه كتاب هم برمي‌گردد، نيازسنجي، محتوا، آماده‌سازي و عرضه همه از جمله مسائلي است كه ناشران بايد به همه اين مسائل دقت كنند.

رضا نيكنام در بخش ديگر نشست (ماركتينگ در نشر) با بيان اينكه در يك دوره زماني توليد مجموعه كتاب اغلب جواب مي‌داد، عنوان كرد: البته اين كار ريسك بود و خيلي از نوجواناني كه به سراغ ما مي‌آمدند و يك جلد كتاب خريداري مي‌كردند،‌ بعدا ساير جلدها را نيز مي خريدند.

وي افزود: اينكه ناشران بدون ماركتينگ كتاب توليد و بعد عرضه مي‌كنند، به اين دليل است كه به صورت سنتي عمل مي‌كنند در حالي كه نبايد اينگونه باشد.

نيكنام در ادامه با ذكر تجربه‌اي نيز گفت: برنامه‌ريزي توليد ما براي نمايشگاه كتاب از شش ماه قبل آغاز مي‌شود، سپس چهار ماه مانده به نمايشگاه نيروي فروش استخدام مي‌كنيم و به هر فردي يك يا دو مجموعه را مي‌دهيم تا كتاب را بخوانند، سپس اثر را براي همديگر ميخوانند و در اين ميان فردي كه نتواند كتاب را به خوبي براي ديگران ارائه كند حذف مي‌شود.

وي افزود: ما در غرفه خود صندلي نداريم زيرا احترام براي ما اهميت دارد و فروشندگان نبايد هيچ اطلاعات غلطي درباره كتاب‌ها به خواننده بدهند و آنقدر بايد درباره كتاب، شخصيت داستان و‌ روند داستان اطلاعات داشته باشند كه همه نيازهاي مخاطب را پاسخ بدهد حتي اگر فرد كتابي خريداري نكند.

نيكنام با بيان اينكه فروش نمايشگاه فقط براي ما اهميت ندارد، گفت: وقتي درست كار كنيم و با بودجه محدود كاري را اصولي در حد بازار سنتي انجام دهيم مي‌توانيم از موج‌هاي نمايشگاه حتي تا ماه‌ها بعد بهره‌مند شويم اما مساله اينجا است كه گردش مالي در اين صنعت بسيار محدود است.

در بخش ديگر نشست (ماركتينگ در نشر)، رضا نيكنام طي سخناني گفت: سبك زندگي ما بعد از كرونا تغيير كرده و اگر شيوه فروش را بر اين اساس تغيير ندهيم، به فنا محكوم مي‌شويم. طي دو سال اخير بسياري از ناشران آسيب ديده‌اند و مجبور به تعطيلي شده‌اند.

وي افزود: ما در اين مدت تمركز خود را بر روي فضاي مجازي قرار داديم و بازار فروش خود را گسترش داديم و تبليغات خود را در ميان اينفلوئنسرها بيشتر كردم و 27 ميليون تومان يك سايت فروش طراحي كردم و در پلتفرم‌هاي مختلف مثل ديجي‌كالا و اسنپ غرفه گرفته‌ايم.

نيكنام با بيان اينكه تجربه شرايط جديد به دنبال كرونا ايجاد شده است، عنوان كرد: اگر من وزير ارشاد بودم، نه كاغذ و زينك به ناشر ميدادم و نه كتاب از او خريداري مي‌كردم، اين پول را صرف كارهاي تبليغاتي و بازاريابي كتاب مي‌كردم و ذهن‌ها را آگاه مي‌كرديم كه كتاب خواندن براي روح مفيد است.

وي تاكيد كرد: كتاب تقريبا آخرين كالا در سبد خريد ما است و بهانه‌مان اين است كه كتاب گران است ولي همه آسيب‌هاي جسمي ما به آسيب روحي برمي‌گردد و اگر به روح خود توجه كنيم براي رفع بيماري‌هاي جسمي هزينه‌اي نمي‌كنيم.

رضا نيكنام در بخش پاياني نشست (ماركتينگ در نشر) طي سخناني، گفت: ما به يك سياستگذاري كلان در حوزه نشر نياز داريم، ما بيش از ده هزار ناشر داريم كه عمق بسيار كمي دارند و به ميزان اينهمه ناشر كارايي لازم نداشته‌اند.

وي افزود: يك ناشر نبايد بدون برنامه‌ريزي و بازاريابي به نمايشگاه كتاب بيايند يا توليد اثر كنند، وقتي افراد به صورت حرفه‌اي در حوزه نشر سرمايه‌گذاري مي‌كنند ما شاهد ناشراني چون پرتغال و هوپا هستيم كه به گسترش دايره مخاطبان كمك مي‌كند.

نيكنام با بيان اينكه اگر ناشران به صورت حرفه‌اي كتاب توليد و عرضه كنند، به نفع ساير فعالان حوزه نشر است، عنوان كرد: اين موضوع موجب ايجاد رقابت در ميان ناشران مي‌شود و هر يك از آن‌ها تلاش مي‌كنند كه كتاب بهتر و مناسب‌تري توليد كنند.

وي همچنين درباره رعايت قانون كپي‌رايت يادآور شد: من وقتي ساختار نشر خود را بر اساس استاندارد بين‌المللي تعريف مي‌كنم مي‌توانم در عرصه بين‌الملل و جهاني موفق باشم، اما اينكه بدون اجازه ناشران خارجي كتاب چاپ مي‌كنم، دوست نداشتم.

نيكنام در پايان صحبت‌هاي خود به نبود دستورالعمل بانكي در حوزه نشر، گفت: ما نياز به يك آئين‌نامه درست بانكي براي صنعت نشر نياز داريم، زيرا پروسه آماده‌سازي كتاب از دريافت مجوز تا چاپ آن يكسال و دو ماه طول مي‌كشد و معمولا دو سال بعد، سرمايه من برمي‌گردد.

وي تاكيد كرد: اين در حالي است كه اغلب سررسيدهاي بانكي 30 روز بعد از دريافت وام است كه اين موضوع اصلا پاسخگوي نياز ناشران نيست، اگر اهميت كتاب و كتابخواني در بخش‌هاي مختلف كشور تبيين شود به راحتي مي‌شود چنين اقداماتي را در نظام بانكي پيش‌بيني كرد.