راهكارهاي مواجهه والدين با فرزندان در چالش‌هاي فضاي مجازي

يازدهمين همايش "بحران و برون رفت؛ چالش‌هاي امروز كتاب كودك و نوجوان" با موضوع راهكارهاي مواجهه والدين با فرزندان در چالش‌هاي فضاي مجازي با حضور دكتر آسيه اناري (روان‌شناس باليني كودك و نوجوان و مدير و مؤسس مركز مشاوره ياسان) و دكتر احمدرضا آذربايجاني روز سه شنبه مورخ 1400/05/05در صفحه‌ي اينستاگرام انجمن فرهنگي ناشران كتاب كودك و نوجوان به نشاني nasherane_ketabe_Kodak برگزار شد.

دكتر آسيه اناري نويسنده و عضو انجمن روان‌شناسي كودك و نوجوان در يازدهمين همايش "بحران و برون رفت؛ چالش‌هاي امروز كتاب كودك و نوجوان" با موضوع راهكارهاي مواجهه والدين با فرزندان در چالش‌هاي فضاي مجازي درباره چالش‌هاي كنترل فضاي مجازي گفت: اين چالش از بزرگترها آغاز شده و به كودكان رسيده و چالش از زماني شروع شد كه ابزارهاي الكترونيكي و فضاي مجازي به زندگي ما وارد شدند بدون اينكه ما سواد مديريت، كنترل و مواجهه با آن را داشته باشيم؛ امروز بزرگترها هم با آن درگير هستند و بعد از آن‌ها چالش به نوجوانان و كودكان ما رسيده است.

وي ادامه داد: بزرگترها بعد از تحصيلات و انتخاب شغل و ساير موارد به مرحله ثبات رسيده‌اند اما كودكان و نوجوانان در سنين حساس‌تري هستند و لازم است دانش درستي داشته باشد.

دكتر اناري با بيان اينكه بايد اطلاعات به‌جا و به موقع به كودكان برسد،‌ عنوان كرد: كودكان و نوجوانان بايد ياد بگيرد غير از فضاي مجازي تفريحات ديگري داشته باشد و ممكن است از اين پديده ابزارهاي الكترونيكي آسيب بيشتري ببيند همچنين اين امكان دارد كه زندگي آينده آن‌ها را تحت تاثير قرار بدهد.

دكتر آسيه اناري نويسنده حوزه كودك و نوجوان با بيان اينكه امروز تكنولوژي بخشي از زندگي ما شده است، گفت: مشكل ما اين است كه والدين ناآگاه سن و قوانين دادن وسايل الكترونيكي به كودك را نمي‌دانند و بدون اطلاع و آگاهي از نحوه كاركرد و فعاليت با فضاي مجازي تبلت و تلفن در اختيار كودكان خود قرار مي‌دهند و اين موضوع ايراد دارد.

وي افزود: الان كودك يازده ساله اگرچه بد نيست كه در اين فضا باشد اما بايد در ابتدا در ده فضاي واقعي زندگي كنند و اين در حالي است كه خانواده‌ها بدون توجه به اين قوانين و بايدها و نبايدها ابزار الكترونيكي را فقط براي ساكت كردن كودكان و نوجوانان در اختيارشان قرار مي‌دهند كه كار نادرستي است.

دكتر اناري همچنين درباره ضرورت آگاهي دادن به والدين درباره استفاده از ابزار الكترونيكي توضيح داد: جاي كتاب‌هاي كاربردي در اين حوزه خالي است در حالي كه مقالات علمي بسياري در اين حوزه نوشته شده است اما كتاب‌هاي كاربردي و عملي محدودي وجود دارند كه به عنوان راهنماي جامع فرزندپروري و توانمندسازي نوجوان باشند و در آن‌ها به بحث مهارت كنترل فضاي مجازي پرداخته شود.

دكتر آسيه اناري،‌ با بيان اينكه والدين بايد از قوانين خانوادگي مرتبط با موبايل و شبكه‌هاي اجتماعي شروع كنند، توضيح داد: ما هم به عنوان مادر و پدر بايد محدوديت داشته باشيم به عنوان مثال در سر ميز غذا نبايد گوشي حضور داشته باشد و اين فرهنگ‌سازي از ما به عنوان والدين آغاز مي‌شود كه سر ميز غذا با خودمان گوشي نبريم.

وي با اشاره به مبحث ديگري در اين حوزه گفت: دومين مساله‌اي كه موجب اعتياد به گوشي و فضاي مجازي مي‌شود اين است كه موبايل توسط والدين و بچه‌ها به اتاق خواب برده مي‌شود در حالي كه اصلا نبايد اين اتفاق بيفتد و حتي والدين از موبايل به عنوان ساعت استفاده كنند.

دكتر اناري همچنين ادامه داد: ما نمي‌دانيم كودك و نوجوان ما در اتاق خواب چه مي‌بيند و چه مي‌كند در حالي كه قوانين خانواده بايد اين باشد كه همه اعضاي خانواده شب قبل از خواب تلفن خود را تحويل بدهند و در اصل قوانين گوشي، قوانين خانواده است.

به گفته وي، سومين قانون مهم روان‌شناسان كودك و نوجوان اين است كه پدر و مادر گوشي را حريم شخصي خود ندانند، آن را از دسترس كودك دور كنند، رمز روي آن بگذارند و بگويند من به عنوامن مادر و پدر مي‌توانم هر محتوايي در گوشي‌ام داشته باشم و تو نمي‌تواني داشته باشي و اين فرهنگ‌سازي از والدين بايد آغاز شود.
در بخش ديگر يازدهمين همايش "بحران و برون رفت؛ چالش‌هاي امروز كتاب كودك و نوجوان" با موضوع راهكارهاي مواجهه والدين با فرزندان در چالش‌هاي فضاي مجازي، دكتر آسيه اناري به بحث لزوم تعامل والدين با كودكان در بحث فضاي مجازي پرداخت و گفت:‌ والدين و فرزندان بايد رابطه مثبت و سازنده‌اي داشته باشند تا بتوانند با همديگر صحبت كنند و آن‌ها را در جريان خطراتي كه فضاي مجازي قرار دهيم و بگوييم كه ممكن است افرادي با هويت نامشخص به سراغ آن‌ها بيايد.

وي با بيان اينكه گوشي دادن به كودكان بدون قانون اشتباه بزرگي است كه والدين مرتكب آن مي‌شوند، افزود: ما قبل از اينكه گوشي و تبلت بخريم بايد قوانين را وضع كنيم. مساله ديگر اين است كه در نروژ استفاده از اينستاگرام و برخي اپ‌هاي ديگر محدوديت سني دارد و هر كودكي نمي‌تواند براي خود صفحه داشته باشد.
دكتر اناري همچنين در ادامه صحبت‌هاي خود گفت: در حالي كه نوجوان و كودك ما ساز و كارهاي مديريت فضاي مجازي را نمي‌دانند و بايد به سني برسند كه بتوانند تشخيص بدهند و اطلاعات را بگيرند، از سوي ديگر اجازه زودهنگام استفاده از فضاي مجازي مشكل ديگري است كه خانواده‌هاي ما درگير آن هستند و آن را نوعي مد مي‌دانند در حالي كه استفاده از اين شبكه‌ها زير 15 سال بايد ممنوع باشد و اجازه حساب كاربري مجزا نبايد داشته باشند بلكه مي‌توانند با مشاركت والدين از اين اپ‌ها استفاده كنند.

وي تاكيد كرد: كودكان ما ساز و كار شناختي ندارند و بيشتر شناخت آن‌ها هيجاني است و خانواده‌ها در استفاده كودكان‌شان از فضاي مجازي بايد به همه اين موارد دقت كنند.

دكتر آسيه اناري در بخش پاياني طي سخناني با بيان اينكه والدين از زماني كه بچه‌دار شدند تا وقتي نوجوان شدند بايد با روان‌شناسان در ارتباط باشند، گفت: روان‌شناسي علمي است كه چارچوب و ستون دارد ولي متاسفانه روان‌شناسي زرد رواج پيدا كرده است و خانواده‌ها بايد با آگاهي به سراغ روان‌شناسان بروند تا از بروز مشكلات بزرگسالي پيشگيري شود.

وي ادامه داد: در بسياري از مواقع ما با اعتياد به اينترنت و بازي مواجه هستيم و با كودكان و نوجواناني روبروييم كه در صورتي كه از آن‌ها موبايل و بازي را بگيريم آن‌ها را به هم مي‌ريزند و حتي در برخي مواقع غير از روان‌شناس گاهي نياز به روان‌پزشك است زيرا اعتياد با نوعي افسردگي همراه است.

دكتر اناري همچنين تاكيد كرد: اين اعتياد اختلالات زيادي به همراه دارد و توصيه مي‌كنيم اگر كودك بيشتر از روزي يكي دو ساعت با گوشي كار مي كند و اگر گوشي را از آن بگيريد هيچ چيزي او را خوشحال نمي‌كند حتما به سراغ روان‌شناس برويد و از آن‌ها كمك بگيريد تا وضعيت بهبود پيدا كند.

وي با بيان اينكه اپ‌هاي كنترل كننده در اينترنت براي دستگاه‌هاي كودكان و نوجوانان وجود دارد، گفت: در گوشي‌ها نيز تنظيماتي وجود دارد كه كودكان در آن امكان استفاده از هر برنامه‌اي را ندارند و حتي ساعت استفاده از تلفن براي بچه‌ها در نظر گرفت كه بعد از آن ساعت گوشي خاموش مي‌شود.

به گفته اناري،‌ البته وقتي گوشي را از او مي‌گيريم بايد جايگزيني براي آن پيدا كنيم و تفريحاتي مثل ورزش كردن، بيرون رفتن و ... براي آن‌ها برنامه‌ريزي كرد تا بچه‌ها را سرگرم كنيم همچنين تفريحي متناسب با سن و روحيه آن‌ها در نظر بگيريم زيرا امروز با توجه به بيماري كرونا محدوديت‌هاي زيادي وجود دارد اما مي‌توان راهكارهايي در اين زمينه پيش‌بيني كرد.